Κάθε οικονομία επηρεάζεται και επηρεάζει τις άλλες, ο βαθμός μόνο διαφέρει. Επί χρόνια η Ελλάδα είχε «έλλειμμα» σε αυτόν τον τομέα και στο άμεσο μέλλον δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό μπορεί να αντιστραφεί, με βάσει τουλάχιστον τα λεγόμενα και γραφόμενα στον Ελληνικό τύπο που επιμελώς παρακολουθώ.
Η εξάρτηση αυτή, σε συνδυασμό με τις επιβαλλόμενες έξωθεν μεθόδους «αναδιάρθρωσης», την ανυπαρξία προτάσεων ουσιαστικού περιεχομένου για την έξοδο της χώρας από την κρίση όπως επίσης και την συνειδητοποιημένη πλέων οικονομική δυσχέρεια του μέσου Έλληνα, τροφοδοτούν ένα κλίμα δικαιολογημένης απαισιοδοξίας.
Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η συνειδητοποίηση, στον μέχρι πρότεινως αδιάφορο πολίτη, των συστηματικών αδυναμιών της οικονομίας, της πολιτικής και της δημόσιας διοίκησης και των ζοφερών αποτελεσμάτων της συνδυασμένης αρνητικής επίδρασης τους στην καθημερινότητα. Αναπόφευκτα η απαισιοδοξία μετατράπηκε σε εθνική κατάθλιψη και τα όποια σενάρια για πιθανά δεινά βρίσκουν πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης σαν βακτήρια σε ανοικτές πληγές.
Η μοιρολατρία κερδίζει συνεχώς έδαφος με κίνδυνο να τροφοδοτείσει νέους κύκλους λανθασμένων αποφάσεων από τους διοικούντες, είτε διότι οι ίδιοι έχουν πέσει θύματα του ίδιου καταθλιπτικού συνδρόμου τροφοδοτούμενο από παντελή έλλειψη ιδεών, είτε διότι οι φωνές του πλήθους τους αναγκάζει να πάρουν αποφάσεις που μέχρι πρότινος θα θεωρούνταν από πρόχειρες μέχρι εξωπραγματικές.
Το να βρει ο όποιος αναγνώστης πλέον ένα αισιόδοξο μήνυμα είναι σαν να κερδίζει στο lotto.
Η συνειδητοποίηση του πεπερασμένου της σκέψης και του κίνδυνου της επικείμενης ανταπόδειξης των καταστροφικών προφητειών με οδήγησαν στο να γράψω αυτό το κείμενο σαν προάγγελο της επικείμενης συνολικής πρότασης της ομάδας σκέψης που είμαι μέλος για την έξοδο της Ελλάδος από την κρίση, που θα αποσταλεί σε όλα τα μέσα ενημέρωσης στους πρώτους μήνες του 12.
Η επιστήμη που υπηρετώ έχει την τάση να «βλέπει» τα πράγματα μέσα από ευρύτερα πρίσματα αναδεικνύοντας χώρους χωρίς αδιέξοδα όπου η αλλαγή είναι διαρκής και καλοδεχούμενη. Εάν δεν είχε ήδη όνομα (synthetic institutionalism) θα μπορούσαμε να την μετονομάσουμε σε κάτι που να προσωποποιεί την αισιοδοξία.
Δεν θα σας κουράσω μακρολογώντας περισσότερο επί του αντικειμένου. Όσοι είναι γνώστες της αγγλικής μπορούν να πάρουν μια γεύση στο http://bit.ly/s0Q4hK .
Η ουσία είναι ότι:
·Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας είναι παγκόσμια πρωτοφανές γεγονός και γέννημα ενός συγκεκριμένου οικονομικού συστήματος που δεν είχε ποτέ σχεδιαστεί να λειτουργήσει κάτω από συνθήκες συστημικής αλληλεξάρτησης.
·Λόγω του προηγουμένου τα συστημικά προβλήματα είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ να επιλυθούν με οικονομικά μέτρα μόνον. Η ομοιοπαθητική δεν έχει εφαρμογή στην οικονομία.
·Η όποια στρατηγική ανάπτυξης, που όλοι οι συνάδελφοι οικονομολόγοι επικαλούνται, σαν την μόνη αποδεκτή μακροχρόνια λύση για την Ελληνική οικονομία δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Πρώτον για τον λόγο που ανέφερα στην πρώτη παράγραφο αυτού του κειμένου και δεύτερον γιατί κανείς δεν έχει την δυνατότητα να σχεδιάσει μια στρατηγική θεσμικών αλλαγών που αποτελούν την προϋπόθεση επιτυχημένης ανάπτυξης ελλείψει θεωρητικού υπόβαθρου για την ανάλυση τους μέσα στα πλαίσια των σημερινών οικονομικών θεωριών.
·Η ποιο πρόσφατη ανάλυση της οικονομίας (σαν κοινωνικός θεσμός) σε παγκόσμιο επίπεδο (αδημοσίευτη επί του παρόντος πέραν του ιστοχώρου μας http://bit.ly/sZDN90 ) έχει παύσει να υπηρετεί τους πρωταρχικούς λόγους δημιουργίας της, έχοντας μετεξελιχθεί, συν τω χρόνο, σε ένα άγνωστο για τους οικονομολόγους πεδίο συμπεπλεκομένων αλληλεπιδράσεων, τα αποτελέσματα του οποίου βιώνουμε σε παγκόσμιο επίπεδο.
Θα μου πείτε όμως ότι, εμμέσως πλην σαφώς, υποσχέθηκα καλά νέα ενώ το μόνο που κάνω είναι να προσθέτω στην κατάθλιψή σας.
Τα καλά νέα λοιπόν.
·Η θεωρητική σύνδεσης μεταξύ θεσμών και οικονομίας έχει επιτευχθεί ανοίγοντας τον δρόμο στη δυνατότητα στρατηγικού σχεδιασμού της Ελληνικής οικονομίας υπολογίζοντας αυτή την φορά (επιτέλους) τον βαθμό αρνητικού εξωγενούς επηρεασμού
·Η ανάλυσης της οικονομίας σαν θεσμός μας δίνει την δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε για πρώτη φορά, βασισμένοι επιτέλους σε ουσιαστικές αναλύσεις, τούς ποιο προσοδοφόρους και συνάμα ασφαλείς δρόμους που μπορούμε να χαράξουμε
Πέραν όμως του θεωρητικού υπόβαθρου υπάρχουν πολλά καλά νέα προερχόμενα μέσα από την Ελληνική κοινωνία που δεν μπορούν να διαφανούν με «γυμνό» μάτι και αναφέρομαι στα εξής:
·Ο Ελληνικός λαός σε επίπεδο μόρφωσης και διαδικτύωσης σε παγκόσμιο επίπεδο έχει ξεπεράσει την δυνατότητα των Ελλήνων πολιτικών να πείθουν με ατεκμηρίωτες υποσχέσεις, υπαγορεύοντας έτσι ένα πλαίσιο ορθολογισμού και τεκμηρίωσης ανήκουστο μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα
·Η Ελληνική κοινωνία πλέον έχει αποδεχθεί το γεγονός ότι πολλά πρέπει να αλλάξουν και συστηματικά αναζητά τις ουσιαστικές λύσεις πέραν της Ελληνικής επικράτειας. Το γεγονός ότι δόθηκε η ευκαιρία στον ΟΟΣΑ να πραγματοποιήσει την ερεύνα για το Ελληνικό δημόσιο και το γεγονός ότι επετράπη η παρουσίασή της κατέρριψε πρακτικές εκατονταετιών.
·Η κατάρριψης θεσμικών «αξιών» δεν αποτελεί πλέον σοκ σε κανένα, δίνοντας το πράσινο φώς σε νέες ιδέες που ίσως είναι αδιανόητες για άλλα κράτη και προσφέροντας έτσι στην Ελλάδα συναγωνιστικό πλεονέκτημα εάν το εκμεταλλευτή κατάλληλα.
·Οι υπάρχοντες πολιτικοί οι πολιτικές που εξυπηρετούν και ο τρόπος με τον οποίον αυτό γίνεται έχουν απαξιωθεί στην συνείδηση του μέσου Έλληνα που αναζητά εναλλακτικές λύσεις μια από τις οποίες είναι και ο διαχωρισμός της πολιτικής από την διαχείριση του κράτους, κάτι που θα ήταν αδιανόητο ακόμη και ένα χρόνο πριν, κάνοντας την αρχή με την επιλογή του κ. Παπαδήμου. Παρεμπιπτόντως όλο που χρειάζεται είναι ένα απλό νομοσχέδιο πού να ορίσει το πλαίσιο εφαρμογής ενός τέτοιου μέτρου απαξιώνοντας εν μέρει έτσι τα διλήμματα που ανακύπτουν από την έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ κομμάτων και λαού.
·Η φοροδιαφυγή από εθνικό σπορ έχει μετατραπεί συνειδησιακά σε κατάπτυστο κοινωνικό αδίκημα και λύσεις για την παντελή απάλειψη της έχουν ήδη προταθεί και είναι εύκολο να εφαρμοστούν http://bit.ly/vFhAEv
·Η Ελλάδα λόγω του προβλήματος έχει αναφερθεί στα διεθνή μίντια σε βαθμό που επηρέασε το αίσθημα της συμπάθειας από όλους τους λαούς γεγονός που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε εμπορικά και όχι μόνο
·Οι Έλληνες του εξωτερικού ανέκτησαν εκ νέου ενδιαφέρον στα Ελληνικά δρώμενα μετά την απογοήτευση δεκαετιών γεγονός που μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει (ευελπιστώ ότι η ύπαρξη και μόνο αυτού του κειμένου μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξης).
·Οι Έλληνες του εσωτερικού από την πλευρά τους για πρώτη ίσως φορά μετά την μεταπολίτευση ανακάλυψαν πάλι την αξία του πολιτικού διαλόγου και νέες πολιτικές ιδέες είδαν το φώς της δημοσιότητας προσφέροντας εναλλακτικές
·Έχει αρχίσει ήδη να εμφανίζεται μεταστροφή της αστυφιλίας και νέοι άνθρωποι, μορφωμένοι ως επί το πλείστον, εγκαταλείπουν τις πόλεις με ανείπωτο μακροχρόνιο όφελος για την Ελληνική κοινωνία και τις επόμενες γενιές
·Η ανεργία και η φτώχεια επανεκκίνησε την χαμένη δημιουργικότητα των Ελλήνων μια δημιουργικότητα που είχε ατονίσει για δεκαετίες ενώ σαν επιπλέον όφελος επανεμφάνισε την ανθρωπιά προς τον συνάνθρωπό μας που κινδύνευε να με εξαφάνιση από την υιοθέτηση της παράλογης ατομικότητας
·Νέες ξεχασμένες αξίες βρήκαν ξανά το δρόμο προς την επιφάνεια με τις έννοιες της συμπολίτευσης και του Εθνικού οφέλους να κερδίσουν συνεχώς έδαφος
Κύριοι όλα τα προαναφερόμενα δεν υπήρχαν ένα χρόνο πριν και είναι εχέγγυα μιας νέας αρχής που βασισμένη σε μια μίξη πατροπαράδοτων θεσμών με την σύγχρονη επιστήμη έχει όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για υγιή αναδημιουργία.
Παρά τα όσα απαισιόδοξα μηνύματα ακούγονται εγώ θα επιμείνω, εάν μου επιτρέπεται, να ισχυρίζομαι ότι το 2012 θα είναι ένα καλύτερο έτος για την Ελλάδα και ότι για πρώτη φορά στα τελευταία 2000 χρόνια μας ξαναδίνεται η δυνατότητα να αντιστρέψουμε την θεσμική μας ένδεια σε εξαγώγιμο πλεόνασμα.
Καλή χρονιά σε όλους
Σωτήρης Μελιούμης Αναλυτής Οργανισμών, Ηνωμένο Βασίλειο