On the the 2010 tax reform bill of Greece (a prophetic text)

Η επιτυχία της φορολογικής «μεταρρύθμισης» που η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να εισαγάγει, θα εξαρτηθεί κυρίως από το βαθμό ευκρίνειας που αντιλαμβάνεται τις δομές μέσα στο ελληνικό κοινωνικό σύστημα. Πιο συγκεκριμένα χωρίς να αναλωθώ σε ακαδημαϊκές αναλύσεις τα γεγονότα σύμφωνα με την άποψή μου είναι: Η αντίσταση στην αλλαγή οποιουδήποτε κοινωνικού συστήματος αντιπροσωπεύει το «φόβο» του συστήματος για απώλεια της ισορροπίας του. Στην περίπτωση της Ελλάδας η ισοροποία προσδιορίζεται από την υφιστάμενη αναλογία μεταξύ της φορολογητέας και αφορολόγητης οικονομίας. Εάν κάποιος διανείμει την φορολογική συμπεριφορά των Ελλήνων θα καταλήξει σε μια καμπύλη με μορφή «καμπάνας» στην οποία στο χαμηλότερο άκρο της βρίσκουμε εκείνους που δηλώνουν όλο το εισόδημά τους, στο μέσο εκείνους που το δηλώνουν σε έναν βαθμό και στο ανώτερο άκρο εκείνους που «αποφεύγουν» να δηλώσουν οποιοδήποτε εισόδημα, για οποιοδήποτε λόγο νομικό ή όχι. Από κοινωνικής πλευράς, η μέση της καμπύλης συμπεριφοράς του συστήματος είναι αυτή που κρατά το σύστημα σταθερό με το βαθμό σταθερότητας να εξαρτάται από τον βαθμό διαφοροποίησης (όσο μεγαλύτερος τοσο καλύτερα) και της διά-συγγενικής πολυπλοκότητας μέσα σε αυτή. (Να σημειωθεί ότι ο ασφαλέστερος τρόπος να καταστραφεί η σταθερότητα ενός συστήματος είναι η ελαχιστοποίησης την ποικιλομορφία και η όδευση προς τα δύο διπολικά άκρα όπως προτείνεται αυτή την περίοδο από πολλούς εισηγητές και με την οποία διαφωνώ). Λόγω των ανωτέρω, η ταχύτητα της αλλαγής, και αναφέρομαι στο βαθμό αλλαγής που εισάγεται σε ολόκληρο το σύστημα, μειώνεται ανάλογα με τη σοβαρότητα που γίνεται αντιληπτή η «απειλή» από το ίδιο το σύστημα (τους οπαδούς της φοροδιαφυγής) ενώ παράλληλα αυξάνεται αναλόγως και η αντίθεση στις συνολικές προτάσεις. Θα πρέπει να κατανοηθή επίσης, ότι η αντίσταση στην αλλαγή μπορεί να προέλθη όχι μόνο μέσα από το σύστημα αλλά από το περιβάλλον του συστήματος (επειδή οι κοινωνίες είναι ανοικτά συστήματα) όπως η ΕΕ η τμήματα της παγκοσμοίου κοινότητας. Συνεπώς, θα πρέπει να ληφθή υπ’όψην η συνολική αντίσταση τόσον η εσωτερική όσο και η εξωτερική, προκειμένου να υπολογιστεί το «κόστος» για την επίτευξη της επιθυμητής αλλαγής. Πέραν ενός σημείου καταναγκασμένης αλλαγής σ’ ένα υποσύστημα (όπως η φορολογητέα οικονομία) από το ίδιο το σύστημα, μπορεί να καταστρέψει συνολικά αυτό το υποσύστημα χωρίς ωστόσο, το ίδιο το σύστημα να μπορεί να αποφεύγει τις συνέπειες. Υπάρχουν εν τούτοις «ασφαλέστερες» προσεγγίσεις. Η εξελικτική αλλαγή παραδείγματος χάριν είναι η καλύτερη δυνατή μορφή αλλαγής που ένα σύστημα μπορεί να υποβληθεί χωρίς να επηρεάσει την ισορροπία του ή να διακινδυνεύσει μια βίαια «αλλεργική» αντίδραση. Από την άλλη πλευρά, η εξελικτική αλλαγή είναι κάτω από κανονικές συνθήκες πάρα πολύ αργή για να αντιμετωπίσει την επείγουσα ανάγκη που απαιτείται στην προκειμένη περίπτωση. Έτσι, η ερώτηση στήν οποία τελικώς καλούμαστε να απαντήσουμε είναι: πώς κάποιος μπορεί να επιτύχει την «ελεγχόμενη» εξελικτική αλλαγή αντί της «επιβαλόμενης» αλλαγής, για να ικανοποιηθή επίσης η ανάγκη για ταχύτητα; Την εξελικτική αλλαγή μια και είναι πολύ πρόσφατη έννοια μπορεί να την φανταστεί κάποιος ως “surfing” (ανάβαση) στα κύματα της παγκόσμιας αλλαγής και επηρεάζει τα συστήματα βαθμιαία αλλά πολύ ποιο γρήγορα απο συνήθως (πχ. Μόδα, είδη μουσικής , χρήση του διαδικτίου, κινητή τηλεφωνία κτλ) από μέσα καθώς επίσης και από έξω. Από τη φύση της, και είναι μια υπόθεση που μπορεί να κάνει κάποιος εκ του ασφαλούς, στοχοθετημένα «κύματα γνώσης/επιροής» που κάποιος μπορεί «να οδηγήσει», συμβατά σύστημα με τα υπάρχοντα (συνολικά) οικονομικά κύματα μπορούν να «αναγκάσουν» την επιτάχυνση της εξελικτικής αλλαγής και να την κατευθήνουν στην επιθυμητή κατεύθυνση. Ωστόσο, κάποιος πρέπει να καθορίσει σε ποιο βαθμό, το χρησιμοποιημένο «κύμα γνώσης/επιροής» θα έχει επιπτώσεις σ’ αυτόν τον οργανισμό και την ισορροπία του. Με τ’ ανωτέρω θπ’ όψην κάποιος πρέπει να απομονώσει τα υποσυστήματα που μπορούν να δημιουργήσουν τη διαφορά (ίσως χρησιμοποιώντας τεχνικές οπως το 80/20 του Παρέτου) και να εφαρμόσει εκεί μόνο τις αρχές της εξελικτικής αλλαγής. Σε τι θα έπρεπε να στοχεύσουν αυτές οι αρχές της εξελικτικής αλλαγής και πώς μπορεί κάποιος να επιτύχει μια ελεγχόμενη εξέλιξη αντί μιας καταναγκασμένης αλλαγής; Λοιπόν, βλέποντας την ελληνική οικονομία εκ του μακρώθεν και έχοντας εμπειρία από πρώτο χέρι θα σύστηνα, χωρίς τα παρακάτω να αποτελούν τις μοναδικές λύσεις:  Να στοχεύσουμε την κοινωνική αποδοχή της φοροδιαφυγής σαν θεσμό αντί της επιβαλόμενης φοροείσπραξης, ετσι ώστε να μετατραπεί σε ελεγχόμενη αποφυγή. Αυτό μπορεί να επιτευχθή παραδείγματος χάριν με τη συγχώνευση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις ή αλλες επιχειρησιακές μορφές όπου η φοροδιαφυγή να ήταν ενάντια στα αρχικά κίνητρα που τις δημιούργησαν (φοροαπαλλαγές με βάση την ετήσια αύξηση του κύκλου εργασιών;)  Να μειωθεί η σύνδεση της εννοίας της κοινωνικής θέσης με το χρήμα (που παροτρήνει δημόσιους υπαλλήλους να ενεργήσουν παράνομα κάτω από την κοινωνική πίεση) με την εισαγωγή νέων μορφών κοινωνικής επιβεβαίωσης (ανταμοιβές για την καινοτομία ίσως, πρόσθετα κοινωνικά προνόμια με τη χαμηλότερη νομισματική αξία; Οι επιλογές είναι ατελείωτες)  Να εφαρμοστούν έξυπνοι στόχοι παραγωγικότητας στην εργασία των δημόσιων υπαλλήλων, σε συμφωνία φυσικά με τις συνδικαλιστικές ενώσεις που να οδηγούν εντούτοις και σε πρόσθετες ανταμοιβές σε περιπτώσεις υπερπαραγωγικώτητας καθώς επίσης και την απόλυση για επαναλαμβανόμενες αποτυχίες. (Ίσως ένας νέος νόμος θα απαιτηθή που θα χρειαστεί τη δημόσια υποστήριξη και αμφιλεγόμενα την πρωτοβουλία των δημόσιων υπαλλήλων εάν πιστεψουν στην ιδέα)  Να δωθούν ρεαλιστικά κίνητρα για όλους τους μισθωτούς να μείνουν εν υπηρεσία αντί της μετάβασης στη σύνταξη έως ότου ανακτηθούν τα οικονομικά των συνταξιοδοτικών σχεδίων (πρόσθετη σκέψη ίσως απαιτείτε όταν πρόκειται για δημόσιους υπαλλήλους)  Να συνδεθεί το επίπεδο σύνταξης με τη συνολική συμβολή της διάρκειας εργασιακής ζωής των πολιτών  Να προωθηθούν σχέδια κινήτρων που μπορούν να προσφέρουν την εισοδηματική ανακούφιση/παραγωγή στις οικογένειες από την υιοθέτηση των εναλλακτικών, προσανατολισμένων προς την οικογένεια επιχειρήσεων  Να δωθούν κίνητρα για οικογένειες και επιχειρήσεις να μεταναστεύσουν σε μικρότερες κοινότητες μακρυά από τις πόλεις, έτσι ώστε να μειωθή ο κοινωνικός ανταγωνισμός, τα έξοδα σε υποδομές πόλεων και να βοήθειθή η αποκεντρώσης των νεωτεριστικών κέντρων  Να προετοιμαστεί το έδαφος προς την ηλεκτρονική οικονομία με την αναβάθμιση των υποδομών διαδικτύου που θα βοηθήσει τις online επιχείρησεις και τις συναλλαγές από τις οποίες η φοροδιαφυγή είναι σχεδόν αδύνατη  Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την διμιουργία νέων εταιρειών και τους εναλλακτικούς τύπους επιχειρήσεων εκτός του τουρισμού  Προωθήση on-line αγορών με τις οποίες οι συναλλαγές μπορούν να ελεγχθούν και η ευκολεία του ελέγχου είναι προφανείς  Να δωθούν κίνητρα (μειωμένος Φ.Π.Α;) για τις αγορές μέσω των χρεωστικών καρτών που επιτρέπουν τον εύκολο έλενχο των συναλλαγών και αποθαρρύνουν τη χρήση των μετρητών που διευκολύνη την παραοικονομία .  Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες της χρηματοδοτησής όλων των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των προαναφερθέντων, οι οποίες δηλώνουν το εισόδημά τους πλήρως, και η εισαγωγή νέων μεταβλητών μηχανισμών χρηματοδότησης μέσω των τραπεζών (που εδρεύουν ίσως στα κριτήρια όπως το μέσο φόρο ανά υπάλληλο;). Στις τράπεζες θα πρέπει να δωθούν τα κίνητρα για να επιτευχθεί αυτό.  Να προσφερθούν κίνητρα για τη μετανάστευση στην Ελλάδα των επιχειρήσεων από τις χώρες όπου η φορολογική πληρωμή θεωρείται κοινωνική υποχρέωση, για να αλλάξουν το σύστημα εκ των έσω. Αυτό δεν πρέπει με κανένα τρόπο να στοχεύσει τις ναυτιλιακές εταιρίες αλλά πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιό συμπεριλαμβάνον.  Να προσφερθούν κίνητρα στις ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες για να συγχωνευθούν με τις επιχειρήσεις που προέρχονται από το εξωτερικό ειδικότερα από χώρες όπου φόρος-ως-κοινωνική-υποχρέωση είναι εμπαιδομένος  Να ενθαρρυνθεί η δημιουργία online επιχειρήσεων που πωλούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στο εξωτερικό όπου η φορολογία παράγεται κατά τη διάρκεια της online συναλλαγής, ικανή να ελεγχθεί και απο όπου τα φορολογικά έσοδα μπορούν να αυξηθούν πέρα από τις προβλέψεις κυβερνητικών προϋπολογισμών  Να υπερφορολογηθούν οι αγορές που ευνοούνται από τους φοροφυγάδες στην πηγή τους. Ζητήστε από το ίδιο το κοινό να δημιουργήσει τον κατάλογο, έτσι κανένας δεν θα παραπονεθεί (επίσημα).  Να παρέχετε φορολογική ελάφρυνση στις επενδύσεις σε νέα καινοτόμα προϊόντα συμπεριλαμβανομένου του φορολογικού ελέγχου/των υπηρεσιών οργάνων ελέγχου ακόμα κι αν η επένδυση (σε έναν βαθμό) προέρχεται από προηγούμενη φοροδιαφυγή Ελπίζω να είναι προφανές ότι σε όλες τις ανωτέρω προτάσεις δεν υπάρχει ούτε ίχνος καταναγκασμού ή σημεία κοινωνικής φρήξεως και είναι όλες παραδείγματα θετικής αντιμετωπησης του προβλήματος και συμβατά με την έννοια της εξελικτικής αλλαγής. Ειλικρινά πιστέυω οτι σε συνδιασμό με την παράλληλη εισαγωγή προτασεων γιά επιπρόσθετη άμεση και έμεση φορολόγηση (που είναι δυστυχώς σε ένα βαθμό αναπόφεφκτα) μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την επικείμενη κοινωνική αναταραχή. Συγχωρήστε με για την έκταση της πρότασης και την ίσως ανεπιτυχή μεταφραση από την Αγγλική.